İç bölünmelere ve erteleme girişimlerine rağmen Avrupa Parlamentosu üyeleri Avrupa’nın AB dışı tedarikçilere bağımlılığını azaltmayı, ortak tedariki arttırmayı ve bloğun savunma kabiliyetlerini güçlendirmeyi öngören bir raporu kabul etti.
Avrupa Parlamentosu’nun sanayi (ITRE) ve savunma (SEDE) komitelerindeki milletvekilleri Perşembe günü, 1,5 milyar euroluk Avrupa Savunma Sanayi Programı ‘nın (EDIP) sadece en az yüzde 70’i AB içinde veya Ukrayna ve Norveç gibi ortak ülkelerde üretilen bileşenleri içeren ürünlere fon sağlaması gerektiği konusunda mutabık kaldı.
70’e 30 oranını yeniden müzakere etmek üzere oylamanın haziran ayına ertelenmesine yönelik bazı milletvekillerinin başarısız girişimlerinin ardından Parlamento’nun pozisyonu 70 lehte, 46 aleyhte ve sekiz çekimser oyla kabul edildi.
Tasarının önde gelen iki AP üyesinden biri olan Raphael Glucksmann (Fransa/Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı), “Dış aktörlere olan bağımlılığımızı sona erdirmenin zamanı geldi. Egemen bir Avrupa daha güçlü ve daha güvenli bir Avrupa demektir ve Avrupa Savunma Sanayi Programı’na (EDIP) ilişkin bu oylama bu yönde atılmış açık bir adımdır,” dedi.
AB Komisyonu başlangıçta Mart 2024’te EDIP için yüzde 65’lik bir oran önermiş ve bloğun savunma sanayisine daha uzun vadeli destek sağlamayı amaçlamıştı. Bu destek; daha fazla Avrupa alımını teşvik etmek, üretimi artırmak, parçalanmayı azaltmak ve kritik savunma kabiliyeti boşluklarını ele almak üzerine.
Ancak ITRE ve SEDE milletvekilleri, bazı ülkelerin AB fonlarına erişimini engelleyebileceği endişesiyle Avrupa Halk Partisi (EPP) içinde yüzde 70’e 30’luk oran konusunda yaşanan görüş ayrılıklarına rağmen daha yüksek bir eşik üzerinde anlaştı.
AP üyesi Andrzej Kalicki (Polonya/Avrupa Halk Partisi) meslektaşlarına oylamayı ertelemeleri çağrısında bulunmadan önce “Tüm Avrupa’nın güvenliğe ihtiyacı var, askeri sanayi söz konusu olduğunda sadece en güçlü bir ya da iki ülkenin desteğine değil,” dedi.
Yine de Avrupa Yenile, Yeşiller/EFA, Sosyalistler ve Demokratlar ve hatta aşırı sağcı Avrupa için Vatanseverler grubundan milletvekillerinin büyük bir çoğunluğu, AB’nin savunma sektöründeki ağır bağımlılığını azaltmaya yönelik bu hamleyi destekledi.
Şubat 2022’den Haziran 2023’e kadar üye devletlerin savunma alımlarının yüzde 78’i AB dışından kaynaklandı.
Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisi tarafından yapılan bir çalışmaya göre, Avrupa’da işbirliğinin arttırılması yıllık 24.5 milyar euro (1 trilyon TL) ile 75.5 milyar euro (3,29 trilyon TL) arasında tasarruf sağlayabilir.
Parlamento’nun güvenlik ve savunma komitesi başkanı Marie-Agnes Strack-Zimmermann (Avrupa’yı Yenile/Almanya), “Avrupa Parlamentosu, daha güçlü, stratejik, verimli ve birleşik ortak Avrupa savunma kabiliyetleri oluşturmak üzere AB üye ülkelerini ortak tedariki arttırmaya teşvik eden güçlü bir düzenleme yapılması konusunda ısrarcı olacaktır,” dedi.
AP üyeleri ayrıca program için daha fazla finansman çağrısında bulundu ve Ukrayna savunma sanayi ile işbirliği ve tedarikin güçlendirilmesi konusunda mutabık kaldı.
Parlamento’nun pozisyonunun 5-8 Mayıs tarihlerinde Strazburg’da yapılacak bir sonraki oturumda genel kurul tarafından onaylanması gerekiyor.
Bu arada, üye devletleri temsil eden Konsey’in de nihai metin üzerinde müzakerelere başlanmadan önce, uygunluk kriterleri konusundaki anlaşmazlıklar devam ettiği için kendi pozisyonunu benimsemesi gerekiyor.
AP üyesi Michael Gahler (Almanya/Avrupa Halk Partisi) “Avrupa Savunma Sanayi Programı’nın amacına ulaşabilmesi için üye devletlerin Avrupa Parlamentosu’nun çağrısına uymaları ve ek fon sağlamaları gerekmektedir,” dedi.
Kaynak: AA