Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı Federov, Euronews’e verdiği demeçte, teknolojinin Ukrayna’nın Rusya’ya karşı mücadelesini nasıl şekillendirdiğini anlattı.
Savaş alanında yenilikçilik ve uyum sağlamak Ukrayna için hayati önem taşıyor.
Rusya’nın Ukrayna’da tam ölçekli işgali üç yıl önce başladığından beri, her iki taraf da hızla gelişen drone teknolojisiyle sürekli bir kovalamacaya girişti.
Ukrayna Dijital Dönüşüm Bakanı Mykhailo Fedorov’a göre, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından kullanılan insansız hava araçlarının (İHA) yaklaşık yüzde 95’i yerli üretim. Ancak bazı temel bileşenler hala Çin, Avrupa ya da ABD’den geliyor.
Aynı zamanda ülkenin başbakan yardımcısı olan Fedorov Euronews’e verdiği demeçte, “Geçen yıl ve bu yılın başlarında önemli sonuçlar elde etmiş olsak da, hâlâ ulaşmamız gereken yeni teknolojik aşamalar olduğunun farkındayız,” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’ye göre ordunun ihtiyaçlarının yaklaşık yüzde 30’u yerli üretim – Zelenskiy bu rakamı “yeterli değil ama yine de önemli” olarak nitelendiriyor.
İnsansız hava araçlarının modern savaşta çok önemli bir rol oynamasına rağmen Fedorov, Patriot hava savunma sistemleri gibi geleneksel silah sistemlerinin “Ukrayna şehirlerinin ve sivillerin korunmasının bel kemiği” olmaya devam ettiğini vurguladı.
Ancak bu silahlar ağırlıklı olarak, birkaç hafta önce askeri desteğini kısa süreliğine askıya alan ABD gibi Ukrayna’nın batılı ortakları tarafından tedarik ediliyor. Fedorov ileriye baktığında savaşın teknoloji tarafından yönlendirildiği, “insansız hava araçlarının insansız hava araçlarıyla savaşacağı” bir gelecek öngörüyor.
Ukrayna’nın Avrupalı müttefikleri de bu görüşü paylaşıyor ve artan savunma harcamalarının bir parçası olarak nispeten ucuz insansız hava araçlarına yatırım yaparak teknolojik savaşa uyum sağlamayı planlıyorlar.
Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü (IfW Kiel) Başkanı Moritz Schularick, Alman kamu yayın kuruluşu ZDF’ye verdiği demeçte NATO’nun doğu kanadının “sadece tanklarla değil, insansız hava araçlarından oluşan bir orduyla da savunulabileceğini” söyledi ve düşük maliyetli insansız hava araçlarının milyonlarca dolarlık tankları yok etme potansiyeline sahip olduğunu vurguladı.
Bu gelişme daha yakın bir iş birliği gerektirirken Fedorov, Ukrayna ve Avrupa orduları arasında “çok yakın bir iş birliği” öngördüğünü sözlerine ekledi.
“Yeni strateji, AB’nin hazırladığı Avrupa Savunması için Beyaz Sayfa (White Paper for European Defence) ve yeniden silahlanma çabalarının yanı sıra AB’nin savunma potansiyelini güçlendirmek için askeri ve savunma teknolojisinin daha da geliştirilmesi doğrultusunda hem Ukrayna’da hem de Avrupa’da Avrupalı ortaklarımızla birlikte çeşitli projeler başlattık.”
“Elbette, böylesine uzun bir cephe hattında edindiğimiz eşsiz deneyimlerimizi paylaşmak için çeşitli fırsatları araştırıyoruz.”
Teknolojik üstünlük yarışı
Cephe hattı yaklaşık 2.100 kilometre boyunca uzanıyor. Bu hat, birçok bölgede her iki tarafın insansız hava araçları tarafından izleniyor. Elektronik cihazlar olan insansız hava araçları sık sık, operatörleriyle aralarındaki sinyali bozan sinyal karıştırıcılara maruz kalabiliyor.
Son zamanlarda Rusya, daha pahalı olan ancak müdahale etmek imkansız olanfiber-optik insansız hava araçları kullanmaya başladı. Bu İHAlar alçaktan uçuyor ve operatörün becerilerine bağlı olarak siperlere, araçlara ya da sığınaklara girebiliyor. Ukrayna buna hızla yanıt verdi ve şimdi fiber optik İHA’ları da konuşlandırıyor.
“Fiber optik drone üreten ondan fazla şirketimiz var” diyen Fedorov, kesin rakamları paylaşamasa da yüz binlerce üretildiğini doğruladı.
“Bu kategorideki fiber optik insansız hava araçlarının en azından bu yılın sonuna kadar savaş alanında çok önemli bir rol oynayacağına inanıyorum. Bu nedenle üretimlerini arttırmak için gerekli tüm teşvikleri sağlıyoruz.”
Ancak bir drone, yetenekli bir operatör olmadan neredeyse hiçbir işe yaramıyor. Ukrayna’da da son bir yıldır gönüllü ordu katılımlarında önemli bir düşüş yaşanıyor. Buna karşılık Zelenskiy askere alınma yaşını 27’den 25’e indirdi ve erkeklerin askerlik kayıt bilgilerini Reserve+ (Rezerv+) adlı çevrimiçi bir araçta güncellemelerini zorunlu hale getirdi.
Fedorov’un Dijital Dönüşüm Bakanlığı, özellikle drone birimleri için işe alım sunan Diia adlı başka bir uygulamaya katkıda bulundu. Fedorov, “Uygulamamız askere alınanların minimum bürokrasi ile sözleşme imzalamasına olanak tanıyor,” diye ekledi.
Euronews’e konuşan Ukraynalı bir yetkili, “Bilgilerinizi işleyen kişinin ruh haline bağlı olduğu için, kaydolmayan birçok Ukraynalı belirli bir birime alınma taleplerine güvenmiyor” dedi. Bazıları insansız hava aracı birliklerinden olan diğerleri ise -çoğu zaman askerlere başka bir seçenek sunulmadan- piyade birliklerinegönderiliyor.
Bu güven eksikliği Fedorov’un gözünden kaçmamış, o da bu vakaları kabul ederek, “Yaklaşık altı ay önce, bu tür durumların yaşandığı bazı yüksek profilli vakalar vardı.” dedi ve artık belirli bir askeri uzmanlık için sözleşme imzalayan herkesin o görevde hizmet vereceğini doğruladı.
“Artık yeniden atanma korkusu yok. Özellikle drone operatörlerinin en etkili personel arasında yer aldığı kanıtlanmıştır. İnsansız hava araçlarını kullanan birimler son derece iyi organize olmuş ve modern çizgiler doğrultusunda yapılandırılmıştır. Artık başka görevlere atanacaklarına dair bir endişe duymalarına gerek yok.”
Dijital altyapı baskı altında
Ukrayna, ister Rus saldırganlığına karşı savunmada ister sivil amaçlarla insansız hava araçlarını kullansın, internete büyük ölçüde bağımlı. Fedorov, dijital altyapının korunması için “benzersiz bir koruma sistemi inşa edildiğini” açıkladı.
“Hiçbir kişisel veriyi depolamıyoruz. Bunun yerine, çeşitli devlet bakanlıkları ve kurumları tarafından yönetilen merkezi olmayan kayıtlardan bilgi topluyoruz.”
Fedorov sözlerine şöyle devam etti: “Bu kayıtlara erişim yetkimiz var. Ayrıca NASA ve Tesla tarafından kullanılanlara benzer şekilde, etik bilgisayar korsanlarına güvenlik açıklarını tespit etmeleri için ödeme yapılan hata ödül programlarını sürekli olarak yürütüyoruz.”
Güvenli ve güvenilir bir internet bağlantısı çok önem arz ediyor. Ancak bu bağlantı – özellikle de ordu için – Elon Musk’ın, Şubat 2022’den bu yana Ukrayna ordusunun büyük bir bölümünü destekleyen şirketinin Starlink hizmetini kapatabileceğine dair söylentilerle sarsıldı.
Bu söylentilerin yanı sıra ABD’den Starlink’in Ukrayna’ya baskı yapmak için kullanılmayacağını teyit eden açıklamalar da geldiğini belirten Fedorov, “Starlink enerji altyapısı, sağlık ve iletişim dahil olmak üzere pek çok sivil kuruluş tarafından da kullanılıyor,” dedi.
Her şeye rağmen askeri insansız hava araçlarının internete bağlı kalmasını sağlamak için paralel, özel bir sistem inşa edildiğini vurgulayan Fedorov, “Bu alternatif altyapı Ukrayna’nın her durumda operasyonel ve esnek kalmasını sağlayacaktır,” ifadeleriyle sözlerini noktaladı.
Kaynak: Euronews Türkçe