TÜBİTAK SAGE Müdürü Gürcan Okumuş, Twitter hesabından yangın söndürücü mühimmat ile ilgili bir yazı dizisi paylaştı.
'Orman yangınları uçak bombaları ile söndürülebilir mi?' sorusu ile yazısına başlayan Okumuş, şu bilgileri paylaştı:
Eş zamanlı başlayan, bizleri üzüntüye boğan ve içimizi yakan orman yangınlarında modifiye uçak bombalarının kullanılabilirliği konusunda çok fazla soru geliyor. Konu hakkında bir akış ile biraz bilgi paylaşalım.
Kapalı alan yangınlarında etkinlik gösteren “yangın topu” ifade edilen ürünler hem yurt içi hem de yurt dışında geliştirilmiş ve etkin olarak kullanılmaktadır. İnternette "fire ball" olarak da aratma yapılırsa çok örnek görebilirsiniz.
Hatta bu konuda çalışan bazı yerli firmalarımızın, bu ürünlerin ihracatını yapacak seviyede başarılı çalışmaları bulunmaktadır. Bir örnek: ygyangin
Orman yangınlarında uçaktan atılacak yangın bombaları ile etkinlik sağlanabilir mi konusunda Tübitak Sage olarak 2 yıl öncesinden bazı incelemeler ve analizler yapmaya başladık. Yangın söndürme firmaları ile görüşmelerimiz oldu ve devam ediyor.
Alttaki resimdeki ürünü sunan arkadaş ile de temasımız oldu. Ancak orman yangını gibi çok geniş bölgeye yayılan açık alan yangınlarında etkinlik sağlamak çok fazla zorluk içeriyor. İstenen olgunluk seviyesinde açık alanda bomba ile etkinlik gösteren bir kimyasal henüz yok. Resim
Orman yangınları geniş ve açık alanda yayıldığı için kullanılacak kimyasalın etkinliği sınırlı. Geniş alana yayılması için kullanılacak patlayıcı da söndürme kimyasalına olumsuz etki yapacaktır. Analizler fayda sağlamaktan öte yangının yayılma hızını artırabileceğini gösteriyor.
Ayrıca atılacak bombanın blast etkisi, anlık olarak yangını baskılasa da hava şartlarının etkisi ile yangın hızla eski gücüne kavuşacaktır. Ayrıca bombanın blast etkisi yangına karadan müdahale eden itfaiye personeli için de risk oluşturabilecektir.
Bu konuda literatürü de takip ediyoruz ve dünyada da orman yangınlarında kullanılan bir hava yer bombası örneği bulunmadığını söyleyebiliriz. Sadece bazı denemeler var ki bir sonraki tweette paylaşacağım.
Bir ara çok gündem olan, İsveç Hava Kuvvetlerinin medyaya yansıyan haber linkini burada paylaşmış olayım. Ama etkin bir sonuç yok. Sweden Dropped a Laser-Guided Bomb on a Forest Fire
Yine bir makalede geçtiğimiz yıllarda Amerika’yı kasıp kavuran yangınlarda da uçak bombaların kullanılması gündeme gelmişti. B-1 bombalama uçağının kullanılmasını önerenler olmuştu. Makale linki sonraki tweette.
Amerika, Kanada, Avustralya gibi çok geniş orman alanlarına sahip ülkelerin de kullanıma girmiş bir ürünü yok. Should the U.S. Air Force Bomb Forest Fires?
Sonuç olarak ne dünyada ne de Türkiye’de kısa vadede orman yangınlarına uçak bombası ile müdahale edecek etkin bir çözüm gözükmüyor. Ama TÜBİTAK SAGE olarak biz bu konuda araştırma çalışmalarımıza devam ediyoruz, edeceğiz.
Bu vesile ile büyük özveriyle yangınlara müdahale eden başta Orman Bakanlığı personeli olmak üzere herkese şükranlarımızı sunuyor, vefat eden çalışan ve vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyoruz.
Son olarak orman yangınları ile ilgili olarak faydalı gördüğüm şu flood’u da paylaşmak isterim. Flood BİTTİ.