F-35'in parçaları Ankara'da üretiliyor

ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) sözcülerinden Jessica Maxwell, Türk şirketlerinin F-35 uçağı için ürettiği 139 parçanın üretiminin 2022 boyunca devam edeceğini söyledi.

Türkiye, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini teslim aldıktan sonra ABD geçen yıl temmuz ayında Türkiye'nin F-35 programına ortaklığını askıya almıştı.

Ancak ABD, Türk şirketlerinin belirli parçaları üretmesi için mevcut kontratları feshetmemiş ve yeni tedarikçiler bulunana kadar Türk şirketlerinin bu yıl sonuna kadar parça tedarik etmeye devam etmesine izin verilmişti.

Koronavirüs salgını ile F-35 parçalarının üretiminde ciddi aksaklıklar yaşanmıştı. Türk şirketleri F-35 uçağı için binden fazla parça üretiyordu.

-Türkiye F-35 için hangi parçaları üretiyor?

-Türkiye'nin ürettiği F-35 parçaları neden önemli?

Küçükpazarlı Havacılık Genel Koordinatörü Taha Küçükpazarlı, F-35'te Türkiye'nin rolünü F-35 Parça Üretim Merkezi'nde TRTHaber'de anlattı.

Taha Küçükpazarlı, konuyla alakalı şunları söyledi:

F-35'in genellikle orta gövde ve palyon dediğimiz gövdeden kanata uzanan kubbe şeklindeki yapıların üretimini gerçekleştiriyoruz. Aynı zamanda da orta gövde parçanın üretimini gerçekleştiriyoruz. 2008 yılından beri aslında TUSAŞ'ın proje partnerlerinden biri olmasından sonra ciddi manada Türkiye'deki üretimler arttı. 2008'den bu zamana kadar toplamda 1.2 milyar dolarlık satış gerçekleşti. Biz firma olarak geçtiğimiz seneden bu zamana kadar yaklaşık olarak 1.8 milyon dolarlık bir satış gerçekleştirdik.

Şuan için aslında beklediğimiz satış miktarı birazcık daha palyona bağlı olarak düşmekte. Orta gövdenin satışı 2022'ye kadar devam edecek. Hala proje partneri olarak F-35 programına parça üretmeye devam ediyoruz. Biz ve bizim gibi Türkiye'deki yerleşik firmalar hala proje ortağı olarak devam ediyor ancak 2022 yılından sonra birazcık daha satışların düşeceğini düşünüyoruz. Tabi Türkiye'nin birazcık daha stratejik konumda olması, Türkiye'nin F-16'lardan gelen tecrübelerinden kaynaklı F-35 projesinde de ciddi parça üretimi Türkiye'yi çok daha etkin bir ülke haline getiriyor.

Biz yaklaşık olarak toplamda 450 tane parça üretimini gerçekleştiriyoruz. Bunların 380 tanesi orta gövde 70 tanesi de palyon parça üretimini gerçekleştiriyoruz.

Bizim gibi firmaların, bizim ciromuzun toplam yüzde 20'sini oluşturuyor. Tabi orta gövdenin ve palyonun şuan ülkemizden alınıyor olması ciromuzun da yaklaşık olarak yüzde 20 düşmesine sebep olacak. Bu aynı zamanda ciro üretmesi aynı zamanda da istihdama bir katkı. İstihdama katkı sağlaması da çok büyük bir unsur tabii ki de.

Bütün dünya da tedarik zincir mantığı bu şekilde çalışıyor. Türkiye proje ortaklarından bir tanesi, 7. olan bir ülke. Aslında şuan 9 tane ülkenin aktif olarak çalıştığı bir program. Türkiye F-16'dan da gelen bir tecrübesinden kaynaklı maliyetleri de şuan çok etkin bir şekilde kullanıyor.

Türkiye'de bu üretimin durması, uçak başına maliyeti yaklaşık olarak 2 milyon dolar gibi bir rakam söz konusu toplamda bu zamana kadar 450 tane uçağın satışı gerçekleşti. 2019 yılında 134 tane uçağın satışı gerçekleşti. 2020 yılında da 140 tane uçağın satışının gerçekleşmesi planlanıyor. 141 tane uçağın, uçak başına 2 milyon dolarlık gibi bir maliyet düşünürsek aslında 282 milyon dolarlık bir ek maliyet Amerika için şuan söz konusu. Bu da toplam proje bedelinin yaklaşık olarak yüzde 2.5'ine tekabül ediyor.

Dediğim gibi Türkiye bu noktada çok etkin bir ülke. Hem kaliteli ürün üretiyor olmamız hem de zamanında teslimat yapıyor olmamız bizim ülkemizi çok daha cazip haline getiriyor. Bütün dünyada az önce bahsettiğim gibi tedarik zinciri mantığı özellikle havacılığa, sivil ve askeri havacılığa çalışıyorsanız, tedarik zinciri mantığında üç tane olmazsa olmaz parametreniz var. Bunlar: etkin maliyetiniz, zamanında teslimat performansınız ve kaliteli ürün üretiyor olmanız. Bu metriklerden zaten bir tanesi eksikse bu ülke olarak da firma olarak da bu projenin içerisine dahil olmanız söz konusu değil.

Aslında burada ana oyuncu TUSAŞ diyebiliriz. TUSAŞ'ın sektördeki lider pozisyonu bizim bu noktada hem iş almamıza hem de etkin ürün üretmemizde, maliyetlerimizi de düşürme noktasında TUSAŞ'ın desteği de burada bizim için çok önemli.

OSSA önceliğinde de çok fazla firmamız var. Çok fazla kritik detay parça üreten firmalarımız mevcut. F-35 için aslında burada Türkiye'nin aslında sanayii katılımı da çok önemli. Konusunda etkin çok fazla firmamız bazı parça üretimini hala gerçekleştiriyor. Ostim'de ve Ankara dışında çok fazla firmamız üretimini gerçekleştiriyor."

F-35'in parçaları Ankara'da üretiliyor

 

Yorum yapın