Türk savunma sanayisinin en önemli projelerinden Milli Muharip Uçak için donanım çalışmalarına paralel olarak bir dizi yazılım çalışması yürütülüyor.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, yazılım yoğun çözümleriyle Türk savunma sanayisine katkı veren HAVELSAN, bugüne kadar bu alanda oluşturduğu kabiliyetlerle Milli Muharip Uçak (MMU) Programı’nda da önemli sorumluluklar üstleniyor.
HAVELSAN projeye, 2011’de başlatılan kavramsal tasarım çalışmalarından itibaren destek veriyor.
MMU Geliştirme Projesi’ne yönelik olarak HAVELSAN’da 2020’de ilk olarak Milli Muharip Uçak Direktörlüğü kuruldu. Aynı yıl projenin yürütücüsü Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) ile iş birliği protokolü imzalandı. Bunu mühendislik desteği verilecek alanlara yönelik Genel Şartlar Anlaşması izledi. Sonrasında proje kapsamında oluşturulan MMU çalışma gruplarında HAVELSAN personeli de görevlendirilmeye başlandı.
Geçen yıl TUSAŞ ile imzalanan MMU Mühendislik Simülatörü Görsel Sistem Sözleşmesi ve MMU STS Destek Sözleşmesi ile HAVELSAN’ın projedeki rolü arttı. HAVELSAN söz konusu sözleşmeler kapsamında Eğitim ve Simülasyon Sistemleri, Lojistik Bilgi Sistemi, Yer Görev Planlama Sistemi, İtki Entegrasyonu, KBRN (Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik, Nükleer) Tehdit Algılama, Platform Siber Güvenliği teknolojilerinin ön tasarımında destek vermeye başladı.
HAVELSAN’ın yapacağı çalışmaların; gömülü eğitim, mühendislik, pilot ve uçak bakım simülatörü, yazılım teknolojileri, platform siber güvenliği ve bilişim, lojistik destek altyapısı alanlarında projeye maliyet, takvim ve performans bakımından olumlu yönde katkı yapması bekleniyor.
Önce yazılımlar uçacak
5’inci nesil ve sonrası hava aracı ve alt sistem üreticileri, doğru ürünü maliyet etkin bir şekilde yapabilmek amacıyla analiz, tasarım ve test aşamalarında mühendislik simülatörleri kullanıyor.
Bu simülatörlerle uçuş kritik tüm sistemlerin olgunlaşmasında yer ve uçuş testlerini öncesi temel tasarım kararları daha doğru veriliyor. Bu da platformu ve sistemi maliyet etkin kılıyor.
HAVELSAN Taktik Ortam Simülasyonu sayesinde pilotun havada simüle bir tatbikat yapabilmesi mümkün oluyor. Mühendislik simülatörü sayesinde de geliştirilecek hava aracı uçuş kontrol ve aviyonik görev sistemlerinin olası hataları veya gereksinim değişiklikleri erken aşamada tespit edilip gerekli değişiklikler yapılabiliyor.
MMU Programı kapsamındaki Bütünleşik Haberleşme Seyrüsefer Tanımlama Sistemi Projesi’nde HAVELSAN kabiliyetlerine yönelik fonksiyonların geliştirilmesi, tasarlanması ve prototip birim üretilmesine ilişkin sözleşme çalışmaları da devam ediyor.
“Uçan bilgisayarı” koruyacak siber çözümler
MMU Programı’ndaki bir diğer önemli ihtiyaç da adeta bir “uçan bilgisayar” olarak nitelendirilen uçağın siber güvenliğini sağlamak olacak. Bu kapsamda geliştirilecek sistemlerin ömür devri boyunca güvenlik tehditlerinin belirlenmesi, analiz edilmesi, önceliklendirilmesi, belirlenen risklerin azaltılması için gerekli tedbirlerin ortaya konulması ve gerekli faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için çalışmalar yapılacak.
Bu amaçla test, doğrulama, analiz, simülasyon ihtiyaçlarının belirlenmesi yanında, hava aracı ve kritik alt sistemleri için operasyonel, bakım, idame sürecinde kullanılacak yazılım, donanım ve iletişim ortamının güvenliği, havacılıkla ilgili sertifikasyon gereksinimleri de dikkate alınarak siber güvenlik ihtiyaçları karşılanacak.
Milli sistemle “arka kapı” olmayacak
Kritik teknolojilerin güvenle çalışması için milli olarak geliştirilen Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi’nin MMU’da kullanılmasına yönelik geliştirme çalışmaları sürdürülüyor.
HAVELSAN ve TÜBİTAK BİLGEM’in iş birliğiyle geliştirilen sistem, emniyet kritik sistemlerdeki dışa bağımlılığın asgari seviyeye indirilmesine, sızma ve müdahalelerin engellenmesine, sistem üzerinde tam hakimiyet kurulmasına ve bilinmeyen “arka kapılar” ile sistem bilgilerinin izinsiz kullanımının engellenmesine imkan sağlayacak.
Kaynak: AA