Son yıllarda kırsalda terörevurulan büyük darbeler terörist faaliyetlerin meskûn mahal ortamına taşınmasına sebep olmuştur. Meskûn mahal ortamı doğası gereği karmaşık, hızlı karar verme yeteneği gerektiren, şartların çok hızlı şekilde değişebildiği ortamlardır. Böyle bir ortamda faaliyet gösteren çok sayıda dost ve karşıt gücü kontrol altında tutmak arazi operasyonlarına göre daha zordur. Dost güçlerin yerleri, bina ve sokak isimleri ve küresel bir koordinat sistemine göre oryantasyon gibi temel bilgileri bile takip etmek zor ve kritik hale gelmiştir.
Böyle bir askeri operasyon sırasında geçmişi, bugünü ve geleceği takip etmek durumsal farkındalık olarak adlandırılmaktadır.
Durumsal farkındalık, dijital birlik konseptinin belki de en önemli fonksiyonu olarak karşımıza çıkmaktadır. Asimetrik çatışmalarda sivillerin çatışmanın ortasında kalması, daha da kötüsü, geleneksel angajman kurallarını tanımayan terörist gruplar tarafından kasıtlı olarak insan kalkanları şeklinde kullanılması ciddi bir risk teşkil etmektedir. Bu karmaşıklık içinde üç boyutlu kentsel yapılardaki savaşların doğası, olaylara müdahil olan müşterek kuvvetlerin komuta kademesi ve saha personelinin bilişsel yükünü daha da artırmaktadır. Böyle bir ortamda bilginin süzülerek ilgili birimlere rafine ve efektif şekilde ulaştırılmasının operasyon başarısını yükselteceği ve kayıpları azaltacağı öngörülmektedir.
Artırılmış gerçekliğin (AG) personelin görüşünü engellemeden gerçek dünyayı zenginleştirme olgusu yukarıda bahsedilen şartlar göz önüne alındığında doğal bir paradigma olarak ortaya çıkmaktadır.
Kentsel yapılarda 3 boyutlu görselleştirme, 2 boyutlu harita görselleştirmelerine kıyasla önemli bir avantaj olarak kabul edilmektedir. Futbol yayınlarında ofsayt çizgisinin görüntüye eklenmesine benzer şekilde çizgiyi oyun ilerledikçe görmek, izleyicilere oyunun anlamı hakkında daha fazla farkındalık kazandırır.
Geçmiş tarihin, mevcut durumun ve ortamdaki eylemlerin potansiyel sonuçlarının tam bir resmini veren sayısız bilgi parçasına sahip olmanın karşı noktası, işlemek için çok fazla bilgiye sahip olmaktır. Askeri uzmanlar genellikle savaş alanındaki bilgi işlemeyi bir yangın hortumundan su yudumlamaya çalışmakla karşılaştırırlar. Bu durumda bilgiler işlenemediği için bilgi aşırı yüklenme durumu ortaya çıkarır. Birçok yerde (yakın) gerçek zamanlı olarak veri toplama kabiliyeti arttıkça komuta merkezinden bireysel saha personeline kadar olan seviyelerde veri soyutlamaları sağlama yeteneğinin hızla genişlemesiyle, bilgi aşırı yüklenmesi tehlikesi önemli ölçüde artmıştır.
Artırılmış gerçekliğin doğası (genellikle) kullanıcının çevreye bakış açısına bilgi eklemektir, ancak yine de bilgi aşırı yüklenmesi sorunuyla karşı karşıya kalmamak ve kullanıcının durumsal farkındalığa ulaşma veya sürdürme yeteneğini engellememek için AG uygulamalarının dikkatli bir şekilde yapılması gerekir. Bu gereksinimin bir sonucu, her kullanıcıya sunulan bilgilerin, o kullanıcının ekibin görevindeki rolü için uygun olması gerektiğidir. Bir komutanın genel durumu ve çeşitli ekiplerin bir çevrede nasıl hareket etmesi gerektiğini anlaması gerekebilir, oysa devriye gezen bir özel harekât birliği, sadece çevrenin çok sınırlı bir alanı ile ilgili olabilir. Benzer şekilde, bir doktor sağlık kayıtlarına ve yaralı bir askere giden bir rotaya ihtiyaç duyabilirken, ileri gözetleme yapan unsur olağandışı veya beklenmedik düşman eylemlerini tespit etmek için birkaç gün öncesinin keşif bilgisine ihtiyaç duyabilir. İdeal olarak, bir AG sistemi bu çeşitli görevlerin, görev planlarının ve belirli bir kullanıcının belirli bir zamanda yerine getirebileceği mevcut rollerin farkında olmalıdır.
Meskûn mahal ortamı için artan bir diğer vurgu, karar hızıdır. Zira kötü kararlar felaketle sonuçlanabilir. Bir AG sistemi tam olarak doğru bilgi parçalarını sunabilirse, daha iyi ve daha hızlı kararlar alınabilir ve doğru eylemlere dönüştürülebilir. AG sistemi bir operasyon sırasında yaklaşan bir aracın tehdit olup olmadığını veya bir takım ateş altındayken hedefe ulaşabileceği alternatif yolları sunabilir. Bu tür bilgiler olmadan, belki de proaktif manevraların avantajı kaybolacak, bir operasyonun üstlenilme riski artacak veya kararların olumlu sonuçlanma olasılığı düşecektir.
AG sistemlerinin, meskûn mahal operasyonları başta olmak üzere bakış alanının bilgiyle zenginleştirebileceği her durumda fayda sağlayacağı ve dijital birlik konseptinde önemli bir yere sahip olacağı açıktır. HAVELSAN da bu kapsamda Savunma Sanayii Başkanlığı’yla geliştirdiği projelerle AG teknolojilerini Türk Silahlı Kuvvetlerimizin kullanımına sunmayı hedeflemektedir.
Kaynak: HAVELSAN Dergi 9. sayısı / HAVELSAN AV-8SIM Proje Müdürü Burak Bayer