Güneydoğu Asya’dan Avustralya hattına uzanan kara coğrafyasına yakınlığı ve Pasifik Okyanusu’nun ortalarında yer alan coğrafi konumu ülkeye jeopolitik değer katıyor. Ülkeyi kontrolü altında tutmayı başaran küresel aktör, Pasifik coğrafyasını kontrol etme noktasında rakiplerine karşı avantaj kazanıyor.
Solomon Adaları, Avustralya’nın yaklaşık 2.000 km kuzeydoğusunda, yaklaşık 722.400 nüfuslu, adalar topluluğundan oluşan küçük bir ülke. Toplam karasal alanı 28,400 km2 olan eski İngiliz sömürgesi Solomon Adaları, altı büyük ada ve 900 kadar ufak adacıktan müteşekkil. Başkent Honiara, ülkenin en büyük adası Guadalcanal’da konuşlanmış durumda. Ülke dünyada II. Dünya Savaşı’nda ABD müttefikleri ile Japonlar arasında yaşanan şiddetli çatışmalardan dolayı ve özellikle Guadalcanal Savaşı nedeniyle biliniyor. Solomon Adaları’nın en kalabalık adası olan Malatia ülkenin merkezî yönetimi ile genelde ters düşen bir geçmişe sahip. Solomon Adaları halkının büyük çoğunluğu Hristiyan ve ülke İngiliz Milletler Topluluğu içinde yer alıyor. Doğal kaynaklar bakımından pek de zengin olmayan ülkenin halkı fakir, ekonomisi sorunlu ve dış desteğe muhtaç.
Güneydoğu Asya’dan Avustralya hattına uzanan kara coğrafyasına yakınlığı ve Pasifik Okyanusu’nun ortalarında yer alan coğrafi konumu ülkeye jeopolitik değer katıyor. Ülkeyi kontrolü altında tutmayı başaran küresel aktör, Pasifik coğrafyasını kontrol etme noktasında rakiplerine karşı avantaj kazanıyor. Solomon Adaları’nın II. Dünya Savaşı’nda Japon işgaline uğraması ve ABD ile müttefiklerinin ülkeyi Japonlardan geri almak için ciddi savaşlara girmesi bu stratejik değerlendirmeden kaynaklanıyor. Bu kapsamda Avustralya ve yeni Zelanda için bu coğrafyanın kontrol altında tutulması hayati önem taşıyor. Bu stratejik değerlendirme istikametinde Güney Pasifik Bölgesi’ni arka bahçesi olarak gören Avustralya, bölge üzerindeki belirleyici rolünü sarsacak yerel muhalif yapılara müsaade etmemiş ve Batı dünyası da Avustralya’nın bu rolünü benimsemiş. Ordusu olmayan ve polisin her türlü güvenlik hizmetinden sorumlu olduğu Solomon Adaları’nda dış güvenliği Avustralya fiilen üstlenmiş ve 2021 yılına böyle gelinmiş.
İngiltere Krallığı, bölgedeki çoğu ada yönetimlerini Avustralya’ya bağlamış ve dolaylı olarak yönetmeyi tercih etmişken, Solomon Adaları’nı bizzat kendi yönetmiş ve 1978’de bağımsızlığını vermiş. Ülke İngilizlerden bağımsızlık kazandığı 1978’den bu yana etnik çatışmalar ve iç çekişmeler nedeniyle çalkantılı bir siyasi süreç yaşamış. Avustralya bu coğrafyadaki başat rolünü kaybetmemek için ülke siyasetine yön vermeye çalışmış ve iç karışıklıklarda müdahil olmuş. Bu istikamette 2003’ten sonra yaşanan iç çatışmalarda Avustralya, Güney Pasifik ülkeleri ile birlikte müdahale ederek, ülkede düzenin sağlanmasına katkı vermiştir. Avustralya’nın hegemonik yaklaşımı ve iç siyasete müdahaleleri zamanla Avustralya karşıtı hisleri artırmış ve muhalif bir cephe oluşmasına da zemin sağlamış.
Makalenin tamamına buradan ulaşabilirsiniz: Solomon Adaları ‘Yeni-Önleyici Soğuk Savaş’ın Neresinde?
Kaynak: TASAM / Dr. Cengiz Topel Mermer