Ortadoğu Araştırmaları Merkezi’nden (ORSAM) Güvenlik Çalışmaları Direktörü Göktuğ Sönmez ve Araştırma Asistanı Gökhan Batu, “Iron Dome Hava Savunma Sistemi: Temel Özellikleri, Sınırlılıkları, Yerel ve Bölgesel Etkileri” raporunu kaleme aldı.
İsrail ile Arap devletleri arasındaki savaşlarda 1948’den bu yana defaten İsrail’in uluslararası örgütlerce ve uluslararası hukuk bağlamında da haklı ve yoğun eleştirilere maruz kalan, insani krizlere ve bölgesel güvenlik kırılmalarına yol açan kazanımlarında sıklıkla İsrail’in nitelikli askerî üstünlüğünün rolü öne çıkmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında Alman ordusunun Kuzey Afrika’dan Filistin’e ilerlemesi üzerine İngilizler tarafından bir grup Yahudi’ye askerî eğitim verilmiştir. II. Dünya Savaşı sonu itibarıyla ise Yahudiler için İngiliz karşıtı mücadele başlamıştır. 1948 öncesi Filistin’de İngilizlere yönelik terör saldırıları gerçekleştiren Yahudi grupların kapasite kazanımıyla birlikte 1948 Savaşı’nda İsrail ordusunun omurgası olan Haganah birliklerinin Avrupa’da Nazilerle savaşma tecrübelerini beraberinde getirmeleri, öte yandan Arap devletlerinin askerî tecrübelerinin yoka yakın olması ve ilk ateşkesle gerçekleştirilen askerî alımlar savaşın belirleyicisi olmuştur.
1967’de İsrail Hava Kuvvetleri’nin hava üstünlüğü sayesinde Mısır, Ürdün ve Irak uçaklarını havalanamadan imha etmesi, 1973’te Şaron’un tank menziline Kahire’yi alabilmesine kadar İsrail askerî kapasitesi yine tüm dönüm noktalarında ana belirleyici unsurlardan olmuştur. İsrail’in bölgede uluslararası hukuk açısından oldukça sorunlu tüm eylemleri ve 1967 genişlemesine karşı BM’nin 242 sayılı meşhur 67 öncesi sınırlara dönülmesi kararı ile 1975’te BM Genel Kurulunun 379 sayılı kararı ile siyonizmin bir ırkçılık biçimi olarak kabul edilmesi bir yana bu genel tarihsel hafızaya bakıldığında ülkeyi, bölgede ayakta tutan ana unsurun dış desteğin ötesinde hem askerî hem istihbari teknik kapasite ve know-how olduğunu söylemek yerinde olacaktır.
İsrail’in son dönemde daha fazla gündeme gelen en önemli askerî unsurlarından biri ise Iron Dome/Demir Kubbe hava savunma sistemleridir (HSS). Temel teknik verileriyle Patriot gibi yaygın bilinen hava savunma sistemlerinden üstün olduğu kabul edilen sistemin, İsrail’in komşularıyla sorunlu ilişkileri ve yereldeki diğer aktörlerle mücadelelerinde ana savunma akslarından birini oluşturduğu, Davut Sapanı isimli sistem ile birlikte çok katmanlı hava savunma sisteminin en önemli bileşeni olduğu değerlendirilmektedir.
Sistemin geliştirilmesine yönelik ihtiyaç özellikle 2. İntifada sonrası süreçte hızlanmıştır. 1. İntifada’da sivil itaatsizlik veya bunun ötesinde ancak taş, sopa, sapan vb. gereçler kullanılırken 2. İntifada’da İsrail’in Filistin politikası karşıtı aktörlerin kapasite artışı, hafif silahlar ve patlayıcıların kullanımı ve bu genel değişimle birlikte roketlerin artan biçimde kullanılacağı bir dönemin başlaması, İsrail’i bu konuda hamle yapmak durumunda bırakmıştır. Bununla birlikte dünyanın en başarılı HSS’si olarak kabul edilen Iron Dome’un her savunma sistemi gibi yüzde yüz koruyuculuk sağlamadığı bir vak’adır. Özellikle Hamas ve İslami Cihad gibi aktörlerin roket saldırılarında satürasyonu öncelemelerinin nedeni budur. Oldukça basit füzelerin sayıca çok fazla ve yaylım ateşi şeklinde atılmasıyla bunların tamamını savunmanın mümkün olmaması, psikolojik etkisinin büyütülmesi ve Iron Dome’dan sıyrılabilenlerin İsrail yerleşimlerine düşürülerek sahada hasar verdirilmesi öncelikli yol olmuş, zamanla özellikle de İran üzerinden gerçekleştirilen transferlerle Hamas ve Hizbullah’ın elindeki roketler çeşitlenmiş, son yıllarda İran-Irak-Suriye-Lübnan üzerinden kurulan rotada hassas güdümlü füze üretimine varacak derinlik sağlanmıştır. Bu yeni kapasiteyi mümkün kılan koridor el-Mühendis ile Süleymani’nin öldürülmesinde en önemli rol oynayan olgulardan olmuştur.
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz: Iron Dome Hava Savunma Sistemi: Temel Özellikleri, Sınırlılıkları, Yerel ve Bölgesel Etkileri