Çinli telekomünikasyon devi Huawei’nin Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) zararına da olsa hizmet verme ısrarı dikkat çekiyor.
Ankara ve yerel mobil şirketleriyle yoğun müzakereler içinde olan Huawei, Türkiye’de şimdiye kadar oluşturduğu iyi ilişkilerine TSK ile çalışma pahasına zarar veriyor.
ABD merkezli Cisco firması tarafından TSK’ya sağlanan veri ağı hizmetleri için ihaleye katılan Huawei, bu ihaleyi kazanamadı. TSK’nın açtığı ihaleyi kazanmak için oynadığı agresif oyunun bedeli ise Türkiye’de oluşturduğu iyi ilişkilerine verdiği zarar oldu.
İhale Türk ortağı ile giren Huawei için süreç aslında iyi başlamıştı. 2022’nin Mayıs ayında yapılan ihalede Huawei ilk turda seçilmişti. Ancak Türk şirketlerin kendilerine danışılmamasından doğan eleştirileri Savunma Sanayii Başkanlığı’na (SSB) iletilince yetkililer süreci yeniden başlattı. Kasım ayındaki ikinci ihale tekrar davetle yapıldı, ancak rekabete daha açıktı. Huawei ve Cisco’nun yanı sıra ABD merkezli bilişim uzmanı Arista Networks ve Türk entegratör SBİ Bilişim de ihale sürecine dahil edildi.
Huawei daha sonra Turkcell’in maliyet etkinliği konusundaki çekincelerine rağmen fiyatları tekrar düşürme konusunda ısrar etti. Turkcell’in buna karşı çıkmasının ardından ise Huawei, Turkcell ile olan tüm aktif sözleşmelerdeki bakım operasyonlarını dondurmakla tehdit etti. Anlaşmazlık, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a ve hatta Çin’in Türkiye Büyükelçisi Liu Shaobin’e kadar ulaştı.
Huawei, Türkiye’deki ortaklarıyla geleneksel olarak iyi ilişkiler içindeydi, ancak agresif taktikleri bu durumu değiştirdi. Ticari uygulanabilirliği ve zarar pahasına ihaleyi kazanma isteği, Huawei ve Pekin için Türkiye’nin sivil ve askeri ağlarında önemli bir aktör olmanın ne kadar mühim olduğunu gösteriyor.
En büyük Ar-Ge merkezi Çin’in Pekin şehrinde olan Huawei, 2010 yılında ikinci büyük Ar-Ge merkezini İstanbul’a kurma kararı almıştı. Turkcell, Huawei ile çalışmasına ek olarak 2020’den beri Çin Kalkınma Bankası’ndan (CDB) fon alıyor.
Çin mobil devi ZTE, Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’nın (TSKGV) %15’ine sahip olduğu Netaş’ın da %48’ine sahip.
Huawei, TSK ile çalışmak için halen ısrar içinde. Turkcell yerine Turkcell’in entegratörü Innova ile bozulan işleri tersine çevirmeye çalışıyor. Bu arada firma, silahlı kuvvetlere sunucu sağlamayı amaçlayan bir başka ihalesi için şu an rekabet halinde.
Huawei şirketine, Avrupa’da kurulan ağ teknolojileri üzerinden casusluk faaliyeti yürütmekte olduğu iddiasıyla dava açıldı. Ayrıca ABD tarafından ambargo listesine alınmıştı. ABD hükumeti daha önce, Huawei’nin mobil internette 5G şebekesine erişmesine izin veren tüm müttefikleriyle istihbarat paylaşımını gözden geçireceğini açıklamıştı.
Türkiye ise bu alanda, milli imkanlarla önemli çalışmalar gerçekleştiriyor. Bu doğrultuda devlet desteğiyle kurulan ULAK Haberleşme, önemli yol kat etmiş durumda.