Küresel teknoloji yarışında yapay zekanın önemi Çinli DeepSeek’in çıkışıyla daha da artarken, Sovyet teknolojilerinin mirasçısı Rusya bu alanda geride kalmamak için çalışmalarını hızlandırıyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, ABD merkezli Stanford Üniversitesi’nin 2024’e ilişkin raporu, yapay zekanın bazı kilit alanlarda insan yeteneklerini aşmayı başardığını ortaya koydu.
Yapay zekanın insanı geçtiği alanlar arasında görüntü sınıflandırması ve görsel düşünme yer alırken, matematik, akıl yürütme ve planlama gibi alanlarda ise geride kaldı.
Yapay zeka kullanımı işçi verimliliği ve işlerin kalitesini önemli oranda artırırken, farklı eğitim seviyelerindeki çalışanlar arasındaki nitelik farkını azaltmaya da yardımcı oldu.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, 22 Ocak’ta Davos’ta yaptığı konuşmada, gelişmiş ekonomilerde yapay zeka kullanımının yüzde 60, gelişmekte olan ekonomilerde ise bu oranın yüzde 40’a kadar yükseldiğini söyledi.
Yapay zeka alanında ABD liderliğini korurken, Rusya yarışta hızlanmak istiyor
Önemi her geçen gün artan yapay zeka sektöründe ekonomik büyüklüğün bu yıl 400 milyar dolara ulaşması beklenirken, Google, OpenAI, Amazon, Nvidia ve Meta gibi teknoloji devlerine ev sahipliği yapan ABD bu alandaki liderliğini koruyor.
OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT ve Google’ın Gemini gibi sistemlerinin metin, görüntü ve ses işlemede konusunda geldikleri nokta sektörde “devrim etkisi” yaratırken, High-Flyer adlı yatırım fonunun desteklediği DeepSeek sektörde gözlerin Çin’e çevrilmesini sağladı.
Rakiplerinin aksine daha az maliyetli, daha verimli ve kullanıcılar için ücretsiz bir şekilde çalışan DeepSeek, ABD’li şirketlerin yapay zeka alanındaki hakimiyetine ilişkin soru işaretleri yarattı.
Sovyetler Birliği, Soğuk Savaş döneminde ABD’nin teknoloji alanındaki en önemli rakibi konumundayken, Sovyet teknolojilerinin mirasçısı Rusya, hem sivil hem de askeri alanda yapay zeka kullanımına yönelik attığı adımlarla bu kritik alandaki yarışta hızlanmak istiyor.
Rusya’nın yapay zeka stratejisi
Yapay zeka tartışmalarında Çin ve ABD odak noktasında yer alırken, son dönemde (Sberbank) Sber ve Yandex gibi tanınmış şirketlerinin attığı adımlarla Rusya da bu alanda ön plana çıkmaya başladı.
Dünyada üretken yapay zeka modeli geliştiren 10 ülke arasında yer alan Rusya’da hükümet, yapay zekanın ülke ekonomisine katkısının 2030’a kadar 110 milyar dolara ulaşmasını bekliyor.
Son dönemde teknoloji yatırımlarıyla birlikte isim değişikliğine giden Sber, kamu yönetimi için GigaChat sistemini devreye alırken, uzmanlar söz konusu yapay zekayla özellikle devlet hizmetlerinde verimliliğin önemli oranda arttığını belirtiyor.
Rusya’nın en çok tanınan teknoloji şirketi Yandex ise dördüncü nesil YandexGPT’yi devreye alırken, T-Bank, MTS ve VK gibi şirketler de yapay sinir ağlarının geliştirilmesi konusunda adımlar atıyor.
Ulaştırma alanında Moskova-St. Petersburg güzergahında otonom traktörlerin deneme sürüşleri başlarken, ekipman parçalarının tasarlanmasına yönelik yapay zeka kullanılarak üç boyutlu modelleme sistemleri kullanıma alınıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in imzaladığı kararnameyle onaylanan ve ülkenin yapay zeka stratejisinin çerçevesini belirleyen plana göre, 2030’a kadar sağlık, sanayi, ulaşım ve kamu yönetimi alanında entegre dijital platformların tamamlanması planlanıyor.
Yapay zeka alanında üniversiteden mezun olanların sayısının yılda 3 binden 16 bine çıkarılması da hedeflenirken, BRICS nezdinde işbirliğinin de geliştirilerek Rusya’nın yapay zekanın geliştirilmesi ve ölçeklendirilmesinde lider ülkelerden biri haline gelmesi öngörülüyor.
Rusya’nın girişimiyle geçen yıl BRICS nezdinde “Yapay Zeka İttifak Ağı” adlı oluşum kurulurken, Putin ayrıca 1 Ocak’ta Rus hükümetine ve Sber’e Çin ile yapay zeka alanında işbirliğinin geliştirilmesi talimatı verdi.
Yaptırımlar Rusya’ya zorluk yaratıyor
Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik yaptırımları, ülkenin önemli çip ve donanım ithalatını doğrudan etkilerken, yarı iletken üretmek için gerekli ekipman temin etmesini de zorlaştırıyor.
Yaptırımların etkisini özellikle Çin gibi aracı ülkelerden temin ettiği ürünlerle telafi etmeye çalışan Rusya, seferberlik gibi nedenlerden ötürü ülkeyi terk eden bilişim alanında çalışan personel açığını da teşviklerle kapatmaya çalışıyor.
Bu kapsamda bilişim sektöründe çalışanlar için düşük faizli konut kredileri gibi çeşitli imkanlar tanınırken, başta başkent Moskova olmak üzere çeşitli şehirlerde bilişim alanında ücretsiz eğitim kursları veriliyor.
Uzmanlar, tüm çabalarına rağmen Rusya’nın yapay zeka yarışında ABD ve Çin’in gerisinde kaldığını ve yaptırımlar nedeniyle eksik kalan uluslararası işbirliğinin yanı sıra personel açığının da gelecek dönemde sorun olmaya devam edeceğine işaret ediyor.
Kaynak: AA